1° Kwestia autentyczności Oczywiście nie można tego rozwiązać tak prosto i łatwo, jak w przypadku pierwszego listu, ponieważ te dwa pisma są tak krótkie i niedogmatyczne, że nie można oczekiwać, że będą często cytowane przez starożytnych autorów. Były one nawet, dość wcześnie i przez dwa lub trzy wieki, przedmiotem powtarzających się wątpliwości, a wielu odmawiało uznania ich za dzieło apostoła św. Jana i przypisywania im wartości kanonicznej, jak dowiadujemy się od Orygenesa (w Euzebiuszu, Historia Kościoła, 7, 25, 10), autorstwa Euzebiusza (Historia Kościoła, 3, 25, 2), co klasyfikuje go wśród ἀντιλεγόμενα, oraz przez św. Hieronima (De Viris ill., 9, 18). Ci dwaj ostatni autorzy dodają, że wątpliwości lub wahania często wynikały z rozróżnienia, jakie już w tamtych wczesnych czasach czyniono między apostołem Janem a kapłanem Janem: oba listy rzekomo zostały napisane nie przez apostoła, lecz przez kapłana, jego imiennika. Rozróżnienie to jest pozbawione poważnych podstaw, co jest coraz częściej uznawane dzisiaj, zarówno przez protestanckich krytyków, jak i przez katolików. Jednak w starożytności autentyczność 2 i 3 Listu Jana znajdowała znacznie więcej zwolenników niż przeciwników. Papiasz, w tym samym fragmencie, w którym zdaje się opowiadać za istnieniem kapłana Jana (zob. Euzebiusz, Historia Kościoła, 3, 39, 3. Por. 3 Jana 12), św. Polikarp (Reklama Phil., 7, 1; por. 2 Jana 7) i św. Ignacego (Ad Smyrn., 4, 1; por. 2 J 10) zapożyczają z nich. Chociaż pierwsza wersja syryjska nie zawierała tych dwóch listów (co nie przeszkodziło św. Efremowi uwierzyć w ich autentyczność), wersja italska zawiera oba. Według najbardziej prawdopodobnego poglądu, Kanon Muratoriego składa o nich świadectwo: w istocie, po odnotowaniu Pierwszy List Świętego Jana Zaraz po czwartej Ewangelii dodaje kilka linijek niżej: «dwa listy, których autorem jest św. Jan, uważa się za katolickie»; jednak zgodnie z kontekstem te dwa listy mogą być jedynie drugim i trzecim. Święty Ireneusz (Adv. hær., l, 16, 3 i 3, 16, 8) cytuje werset 11 oraz wersety 7-8 drugiego listu, który według jego własnych słów został napisany przez apostoła św. Jana. Klemens Aleksandryjski (Stromata, 2, 15, 66 i 6, 14, 1. Zobacz także Euzebiusz, Historia Kościoła, 6, 14,1) i Dionizy z Aleksandrii (w Euzebiuszu, Historia Kościoła, 7, 25, 11) również bardzo wyraźnie opowiadają się za autentycznością. Święty Cyprian, w swojej relacji z soboru w Kartaginie w 256 roku, wspomina, że biskup imieniem Aurelian zacytował 2 Jana 10 i 11, wprowadzając następującą formułę: «Jan Apostoł powiedział w swoim liście». Wreszcie, choć na pierwszy rzut oka Euzebiusz i święty Hieronim zdają się podzielać wątpliwości, na które wskazują, inne fragmenty ich pism wskazują, że faktycznie uważali te dwa krótkie listy za autentyczne (zob. Euzebiusz, Demonstracja ewangelicka, 3, 5 i Święty Hieronim, Odcinek. 146, ad Evagr.).
I tutaj, wewnętrzne dowody jednoznacznie potwierdzają, że świadectwa przekazane przez starożytność – tak wielkie jest podobieństwo myśli i stylu między 2. i 3. Listem Jana z jednej strony, a czwartą Ewangelią i 1. Listem Jana z drugiej – są podobne. Drugi i trzeci list dzielą z tymi dwoma innymi, bardziej obszernymi utworami św. Jana liczne koncepcje i wyrażenia (por. 2. J 5, J 13,34 i 1. J 13,34). Jana 2, 7; 2 Jana 7, z 1 Jana 4, 1-3; 2 Jana 9, z 1 Jana 2, 23; 2 Jana 12b, z 1 Jan 1, 4; 3 Jana 11, z 1 Jana 3, 6; 3 Jana 12, z Janem 21, 24 itd.); w szczególności zwroty «być z Boga, mieć Boga Ojca, prawdziwego Boga, mieć Syna, znać prawdę, postępować w prawdzie, postępować w miłości, osiągnąć pełnię radości» itd., słowa διαθήϰη (przykazanie), ἀληθεία (prawda), μαρτυρεῖν (dawać świadectwo), μένειν (trwać) itd. Wersety 10 i 11 2 Jana wyraźnie nawiązują do «syna gromu»; podobnie 3 Jana 9–10. Nie przeszkadza to jednak, aby dwie małe litery miały swoją specyfikę dykcji (na przykład czasowniki ὑπολαμϐάνειν, φιλοπρωτεύειν, φλυαρεῖν itd.), podobnie jak wszystkie inne części Nowego Testamentu.
Tytuł πρεσϐύτερος (fonetycznie: presbutéros), którego autor używa na początku obu listów, był niekiedy podnoszony jako zarzut co do autentyczności tekstów; jednak «ten tytuł raczej gwarantuje apostolskie pochodzenie», gdyż sam w sobie oznacza bardzo wielki i ojcowski autorytet, taki jak św. Jana. Jego pochodzenie jest łatwe do zrozumienia. Uczniowie apostoła w Azji zaczęli nazywać go poufale i z szacunkiem «starszym» par excellence, ze względu na jego podeszły wiek i patriarchalny charakter jego rządów; a imię to stopniowo stało się tak powszechne, że sam św. Jan używał go w odniesieniu do siebie, tak jak używa tytułu umiłowanego ucznia w swojej Ewangelii, po którym jest łatwo rozpoznawalny. W każdym razie fałszerzowi nigdy nie przyszłoby do głowy, by tak się nazywać.
2° Odbiorcy i cel obu listów. Drugi list Jana jest adresowany «do wybranej damy i jej synów» (po grecku: Ἐϰλεϰτῇ ϰυρίᾳ ϰαὶ τοῖς τέϰνοις αὐτῆς). Od wieków toczy się debata, czy słowa «wybrana dama» dosłownie odnoszą się do samotnej chrześcijanki, matki, czy w przenośni do konkretnego Kościoła. Nie jest możliwe ostateczne rozwiązanie tego problemu egzegetycznego; niemniej jednak pierwsza opinia (która była poglądem Estiusa, Korneliusza a Lapide’a i innych, a została przyjęta przez katolickich egzegetów A. Maiera, F. Kaulena, H. Poggela i innych) znajduje obecnie znacznie mniej zwolenników niż druga. I słusznie, jak się wydaje. W istocie, jest moralnie pewne, że ani «wybrana», ani «pani» nie powinny być uważane za rzeczowniki własne (zob. komentarz); przymiotnik ἐϰλεϰτὴ jest synonimem słowa «chrześcijanin», jak w 1 Liście Piotra 1:1 i innych miejscach, a rzeczownik κύρια jest tytułem honorowym, równoważnym naszemu tytułowi «pani». Jeśli zatem apostoł rzeczywiście pisał do chrześcijanki, dlaczego zwrócił się do niej za pomocą ogólnej formuły, a nie jej imienia? Co więcej, kompozycja, ze względu na swój raczej ogólny niż indywidualny charakter (zwróćmy uwagę w szczególności na naprzemienne użycie liczby pojedynczej i mnogiej, zwłaszcza mnogiej. Fraza „Stwierdzam, że w odniesieniu do twoich synów” w wersecie 4 jest również trudna do wyjaśnienia zgodnie z pierwszą hipotezą; jak bowiem można przypuszczać, że wspomniana dama miałaby synów, którzy byli zarówno w prawdzie, jak i w błędzie?), wydaje się mniej odpowiednia dla chrześcijańskiej wdowy i jej rodziny niż dla całego lokalnego kościoła. Gdyby „wybrana” była imieniem własnym, wówczas, zgodnie z wersetem 14, należałoby wyciągnąć wniosek, że w tej samej rodzinie dwie siostry jednocześnie otrzymały to niezwykle rzadkie określenie.
Lepiej zatem sądzić, że drugi list został napisany dla wspólnoty chrześcijańskiej w Azji Prokonsularnej, którą św. Jan metaforycznie nazywa „wybraną damą”, ponieważ została wybrana przez Pana (ΰύριος, „Pan”) na swoją mistyczną oblubienicę (por. Ap 21, 9, gdzie cały Kościół otrzymuje analogiczne imię νύμφη, oblubienica); dziećmi tej matki nie są nikt inny, jak tylko różni członkowie Kościoła, o którym mowa. Fragment 1 Piotra 5W wersecie 13 (patrz komentarz) mamy podobny przypadek: Książę Apostołów przesyła pozdrowienia od tego, który został „współwybrany” w Babilonie, czyli w Rzymie, tym, których wcześniej wymienił (1,1), wybranym. Tak jak w Liście św. Piotra jest to Kościół, tak i w Drugim Liście św. Jana; po obu stronach adresaci otrzymują serdeczne pozdrowienia od innego Kościoła, z którym byli w bliskich kontaktach. Takiego zdania był już św. Hieronim (list 82, reklama Ager., 12).
W swoim drugim liście Apostoł pragnie zalecić praktykę braterska miłość (patrz werset 5) i wytrwania w prawdziwej wierze (werset 6), szczególnie w odniesieniu do wcielenia Chrystusa (werset 7-9). Ponieważ różni heretycy, zwłaszcza doketyści i ceryntowie, zaprzeczali realności tego fundamentalnego dogmatu, św. Jan wzywa wiernych do zerwania wszelkich więzów z nimi, aby w żaden sposób nie uczestniczyć w ich winie (werset 10).
3° Czas i miejsce powstania utworu Można to ustalić jedynie w przybliżeniu, ponieważ brakuje nam informacji zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Wszystko jednak wskazuje na to, że święty Jan napisał te dwa listy w Efezie, w ostatnim okresie swojego życia, czyli pod koniec I wieku.er wieku naszej ery. Dość powszechna jest opinia komentatorów, że stanowią one najnowszą część całego Nowego Testamentu.
4. Plan jest łatwy do ustalenia. W drugim liście, po adresie i początkowym powitaniu, w wersetach 1-3, znajdujemy treść pisma, w wersetach 4-11, która zawiera, po miłym komplemencie (werset 4), napomnienie do braterska miłość i posłuszeństwa (wersety 5-6), kilka poważnych ostrzeżeń przed heretykami (wersety 7-9) oraz nakaz dotyczący postępowania wobec nich (wersety 10-11). Następnie następuje zwyczajowy epilog, wersety 14-15.
2 Jana
1 Ja, Starszy, do Wybranej Kyrii i jej dzieci, które kocham w prawdzie, nie tylko siebie, ale i wszystkich, którzy poznali prawdę 2 z uwagi na prawdę, która w nas trwa i która będzie z nami na zawsze. 3 Łaska, miłosierdzie I pokój niech będą z wami od Boga Ojca i od Jezusa Chrystusa, Syna Ojca, w prawdzie i organizacja pożytku publicznego. 4 Miałem dużo radość aby spotkać Twoje dzieci, które chodzą w prawdzie, według przykazania, jakie otrzymaliśmy od Ojca. 5 A teraz proszę cię, Kyria, nie jakobym dawał ci nowe przykazanie. Otrzymaliśmy je bowiem od początku, abyśmy się wzajemnie miłowali. 6 Miłość polega na tym, aby postępować według przykazań Bożych. A przykazanie to, jak słyszeliście od początku, jest tym, abyście postępowali według przykazań Bożych. organizacja pożytku publicznego. 7 Bo pojawiło się na świecie wielu oszustów, którzy nie chcą uznać, że Jezus jest Mesjaszem, który przyszedł w ciele. Taki jest oszust i antychryst. 8 Uważajcie, abyście nie zmarnowali owocu waszego trudu, lecz abyście otrzymali pełną zapłatę. 9 Ktokolwiek wykracza poza to i nie trwa w naukach Chrystusa, nie posiada Boga. Ci, którzy trwają w tych naukach, posiadają Ojca i Syna. 10 Jeżeli ktoś przychodzi do was i nie przynosi tej nauki, nie przyjmujcie go do domu i nie pozdrawiajcie. 11 bo ktokolwiek go pozdrawia, uczestniczy w jego złych uczynkach. 12 Choć miałbym wam wiele do napisania, nie chciałem tego robić przy pomocy papieru i atramentu. Mam nadzieję, że przyjdę do was i przemówię do was twarzą w twarz, aby radość wasza była pełna. 13 Dzieci twojej wybranej siostry przesyłają ci pozdrowienia.
Notatki do Drugiego Listu Świętego Jana
1.1 Do Lady Electa. ― Stary człowiek , Święty Jan, który był w podeszłym wieku. Greckie słowo prezbiterów, Określenie użyte w tym miejscu przez św. Jana wyraźnie wskazuje zarówno na jego godność biskupią, jak i na jego wiek; tytuł Starszego był zarezerwowany dla przywódców wspólnoty: biskupów, następców dwunastu apostołów.
1.4 którzy chodzą w prawdzie, którzy przestrzegają dziesięciu przykazań, por. 1 Jana 1, 6-7; Efezjan 5, 2.
1.5 Zobacz Jana 13:34; 15:12.
1.9 Każdy, kto wykracza poza, wpadając w grę czystej spekulacji, por. Tytuł3:9; 2 Tymoteusza 2:16.
