Święta Jadwiga Śląska
Księżna, matka ubogich i orędowniczka pokoju, Trzebnica i Wrocław, XII–XIII wiek. Urodzona w Andechs w Bawarii, sprzymierzona z dworami Francji i Węgier, łączyła ascezę z rządami pod rządami Henryka Brodatego, głowy rodu Piastów. Kanonizowana w 1267 roku przez Klemensa IV, świętowana jest 16 października i czczona jako patronka Śląska i Wrocławia. Jej śmierć w Trzebnicy 15 października 1243 roku przypieczętowała życie poświęcone klasztorom, szpitalom i ubogim.
Jadwiga niestrudzenie służyła ubogim w rozbitej Polsce, którą pomogła zjednoczyć dzięki dyplomacji i praktycznej działalności charytatywnej. Księżna śląska, żona Henryka I Brodatego, założyła opactwo cysterskie w Trzebnicy i osiedliła się tam po 1238 roku, by być z córką, ksienią Gertrudą. W czasach kryzysu, od Legnicy po głód, otwierała hospicja i wspierała trędowatych, pozostawiając po sobie dziedzictwo czynnego miłosierdzia.
Biografia
Urodził się w Andechs około 1174 r., co oznaczało wejście do europejskiej sieci kontaktów: jego siostra Agnieszka poślubiła Filipa Augusta, a jego siostra Gertruda wyszła za mąż za Andrzeja II Węgierskiego, matkę św. Elżbiety.
Jadwiga, która kształciła się w Kitzingen, w wieku dwunastu lat wyszła za mąż za Henryka I Brodatego, przyszłego księcia Śląska, a wkrótce księcia Polski, który angażował się w zjednoczenie Piastów.
W 1202 r. uzyskała fundację opactwa cysterek w Trzebnicy, pierwszego żeńskiego klasztoru na Śląsku, będącego ośrodkiem modlitwy i pomocy.
Wraz z Henrykiem pomnożyła darowizny i fundacje, wspierając cystersów, premonstratensów, augustianów, dominikanów i franciszkanów w posłudze ewangelizacyjnej i niesieniu pomocy ubogim. W ich domu mieszkało siedmioro dzieci, w tym Henryk II Pobożny, następca tronu, który zginął tragicznie pod Legnicą podczas najazdu mongolskiego w 1241 roku. Owdowiała w 1238 roku, Jadwiga osiadła w Trzebnicy, w pobliżu córki Gertrudy, przyjęła habit zakonny i kontynuowała pracę duszpasterską bez ślubów kanonicznych, aby lepiej zarządzać swoimi dobrami.
Jej dobroczynność była precyzyjna: objazdowy szpital dworski, hospicjum, pomoc trędowatym, obniżka danin chłopskich i ulga w czasach głodu. Jako kobieta pokoju, wstawiała się w polityce, wyjednała uwolnienie jeńca Henryka i łagodziła konflikty rodzinne, łącząc stanowczość z łagodnością.
Jej powiązania dynastyczne ułatwiały kontakty międzynarodowe dla dobra królestwa, a jej pobożność stała się wspólnym językiem między narodami i zakonami. Jadwiga zmarła w Trzebnicy 15 października 1243 roku, czczona za swoją prostą ascezę i niestrudzoną pracę na rzecz najsłabszych.
Jej kult szybko się rozprzestrzenił, a Klemens IV kanonizował ją 26 marca 1267 r., potwierdzając tym samym wzorowy charakter jej życia.
Legenda
Jadwiga założyła Trzebnicę w 1202 roku i owdowiała. Pozostała tam jako siostra zakonna, kontynuując swoją działalność społeczną aż do śmierci w 1243 roku.
Mówi się, że nawet zimą chodziła boso, trzymając buty tylko w ręku, na polecenie biskupa, co było oznaką upartej pokory.
Kanonizowana w 1267 roku, stała się patronką Śląska i postacią charytatywną, inspirującą sanktuaria, dzieła i ikonografię aż do XX wieku. Jej zdolność do łączenia reformy monastycznej z administracją państwową jest doceniana, przyczyniając się do rozwoju instytucji szpitalnych i ludowych praktyk religijnych.
Pamięć o dramacie – śmierci Henryka II pod Legnicą – karmi duchowość czynnego pocieszenia, troski o wdowy, sieroty i zranione przez historię.
W sztuce Vita beatae Hedwigis i liczne cykle malarskie ukazują ją jako mediatorkę i matkę ubogich, łączącą łagodność i stanowczość.
Wiadomość dnia
Wybór dobrowolnej prostoty w celu uwolnienia zasobów dla ubogich: to jest oś działalności Jadwigi, księżnej o sercu franciszkańskim.
Ewangelia odczytuje to w świetle Ewangelii św. Mateusza 25: służyć Chrystusowi w głodnych, przybyszach i chorych, bez hałasu i kalkulacji.
Wystarczy jeden obraz: buty trzymane w dłoni, dzięki czemu stopy pozostają gotowe do odwiedzin i pielęgnacji, nawet podczas społecznego chłodu.
Modlitwa staje się działaniem, gdy wspiera szpitale, hospicja i pomoc dla rolników w kryzysie. Wiara staje się polityczna, gdy uspokaja swoich i osiąga wyzwolenie, nie negując prawdy.
Dziś jego droga oznacza trzeźwe i regularne gesty, zdolne przełamać samotność konkretnym miłosierdziem.
Modlitwa
Panie Jezu, za wstawiennictwem Świętej Jadwigi, udziel nam łaski prostoty, która uwolni nas od nadmiaru, abyśmy mogli służyć najuboższym.
Daje siłę, aby w próbach rodzinnych i społecznych pracować na rzecz pokoju z cierpliwością i odwagą, nie rezygnując ze sprawiedliwości.
Inspirujmy do skromnych i wytrwałych inicjatyw: odwiedzania, troski, niesienia ulgi, zmniejszania ciężarów, budowania miejsc gościnnych i pełnych nadziei.
Uczyń serce wiernym w codziennej służbie, aby miłość stała się wspólną drogą w domu, parafii i mieście.
Niech pamięć o Trzebnicy i ubogich, którymi opiekowała się Jadwiga, otworzy dziś drogi miłosierdzia. Amen.
Żyć dzisiaj
- Podaruj posiłek, ciepłe ubranie lub bilet na transport osobie w potrzebie, mówiąc jej dobre słowo.
- Odwiedź osobę chorą, samotną lub starszą i pomódl się przy jej łóżku lub przez telefon.
- Przeczytaj Ewangelię Mateusza 25:31-40 przez dziesięć minut i zapisz konkretne działanie, które podejmiesz w tym tygodniu.
Pamięć
Trzebnica (Trebnitz) pozostaje głównym sanktuarium z relikwiami i grobowcem Jadwigi, a od XIII wieku stanowi centrum pielgrzymkowe.
Wrocław, którego jest patronką, pielęgnuje żywą pamięć liturgiczną i szerzy jej model zorganizowanej działalności charytatywnej.
Berlin czci jej imię, budując katedrę św. Jadwigi, symbol śląskiej diaspory na ziemiach pruskich. W Bawarii Andechs przechowuje relikwie i rodzinne pochodzenie europejskiej świętej, poprzez swoje sojusze.
Święto liturgiczne obchodzone jest 16 października, natomiast Martyrologium wspomina jego dies natalis 15 października 1243 r. w Trzebnicy.
Liturgia
- Czytania/Psalm: Właściwa opcja (Stany Zjednoczone): Syr 26, 1-4. 13-16; Psalm 128; Marek 3, 31-35; lub Komunia Świętych/Zakonnice: Księga Przysłów 31; Psalm 111 (112); Mateusz 25, 31-40
- Pieśń/hymn: Temat czynnej miłości bliźniego i pokoju rodzinnego; możliwy wstęp: „Błogosławieni, którzy boją się Pana” lub „Kiedy Syn Człowieczy przyjdzie”.
