Juda Tadeusz pyta Jezusa podczas Ostatniej Wieczerzy o boskie objawienie się w świecie. To pytanie otwiera fundamentalną odpowiedź: miłość i wierność Słowu tworzą w nas mieszkanie Boga. Juda, były zelota nawrócony na uniwersalność przesłania Ewangelii, odkrywa, że boskie objawienie nie dokonuje się poprzez publiczne manifestacje, lecz poprzez intymność miłości. Obchodzone 28 października wraz z Szymonem Zelotą, uczy nas dziś szukać Boga w dyskrecji codziennej wierności, a nie w spektakularnych manifestacjach.
Od walki politycznej do uniwersalnej miłości
Juda ma w Ewangeliach dwa imiona: Juda, dla odróżnienia od Judasza Iskarioty, i Tadeusz. Syn Jakuba, prawdopodobnie należał do ruchu zelotów, który sprzeciwiał się rzymskiej okupacji Palestyny w I wieku n.e. Ci żydowscy bojownicy liczyli na politycznego mesjasza, który siłą wypędzi najeźdźcę. Juda dołączył do grona Dwunastu Apostołów wybranych przez Jezusa.
Wezwanie Chrystusa radykalnie przemienia jego wizję. Orędzie Ewangelii objawia mu, że miłość Boga przekracza granice narodowe i polityczne. Oczekiwane wyzwolenie nie jest terytorialne, lecz duchowe. To wewnętrzne nawrócenie oznacza punkt zwrotny: przejście od logiki walki zbrojnej do logiki miłości powszechnej wymaga całkowitego odrzucenia dawnych pewników.
Juda pojawia się na listach apostołów w Ewangeliach synoptycznych, zawsze utożsamiany z Szymonem Zelotą. Ta bliskość sugeruje przyjaźń zrodzoną ze wspólnej, wojowniczej przeszłości. Razem odkrywają, że Królestwo ogłoszone przez Jezusa nieskończenie przewyższa ich rewolucyjne oczekiwania.
Podczas Ostatniej Wieczerzy Juda zadaje stanowcze pytanie, o którym mowa w Ewangelii Jana: „Panie, czemuż masz się nam objawić, a nie światu?”. To pytanie ujawnia jego pragnienie zrozumienia boskiej logiki. Dlaczego to objawienie pozostaje ukryte przed większością ludzi? Jezus odpowiada, nie odpowiadając wprost: „Jeśli Mnie kto miłuje, będzie zachowywał moją naukę, a Ojciec mój umiłuje go i przyjdziemy do niego, i będziemy u niego przebywać”.
Po Pięćdziesiątnicy Juda prawdopodobnie ewangelizował Mezopotamię i Persję wraz z Szymonem. Tradycja głosi, że zginęli razem jako męczennicy około 65-70 roku życia, jako ofiary prześladowań pierwszych chrześcijan w Imperium Partów. Ich lojalność aż do śmierci przypieczętowała drogę tych weteranów, którzy stali się świadkami miłości.
Krótki list Nowego Testamentu nosi imię Judy. Ten dobitny tekst ostrzega przed fałszywymi nauczycielami i wzywa do wytrwałości w wierze. Jego autentyczność pozostaje przedmiotem dyskusji egzegetów, ale świadczy o znaczeniu tego apostoła we wczesnych wspólnotach chrześcijańskich.
Pytanie, które otwiera boskie mieszkanie
Kluczowy moment w życiu Judy krystalizuje się w jego pytaniu w Wieczerniku. Tego wieczoru Jezus ogłasza swoje odejście i obiecuje Ducha Świętego. Juda nie rozumie, dlaczego to boskie objawienie pozostaje ukryte przed światem. Dlaczego Bóg nie objawia się w sposób olśniewający, aby przekonać wszystkich ludzi?
Legenda hagiograficzna wzbogaca ten portret. Kilka tradycji umieszcza Judę w Armenii, Syrii lub Persji. Przypisuje mu się cuda uzdrowień i egzorcyzmy. Jego męczeństwo miało nastąpić przez ścięcie głowy lub uderzenia maczugą, w zależności od wersji. Te legendarne relacje podkreślają siłę jego charakteru i niezachwianą lojalność.
Wyróżnia go pewien atrybut ikonograficzny: Judasz często nosi maczugę lub halabardę, narzędzie męczeństwa, a czasem medalion przedstawiający Chrystusa. Ten wizerunek twarzy Chrystusa na jego piersi symbolizuje odpowiedź na jego pytanie: Pan objawia się w sercach tych, którzy Go wiernie kochają.
Symboliczne znaczenie pytania Judy rozciąga się na całe wieki. Wyraża ono nasze własne zdumienie wobec pozornego milczenia Boga w historii. Dlaczego zło pozornie triumfuje? Dlaczego sprawiedliwi cierpią? Dlaczego Bóg nie narzuca się w sposób oczywisty? Odpowiedź Jezusa zmienia problem: boskie objawienie dokonuje się w intymności wiernej miłości. Bóg nie wyważa drzwi, lecz czeka, aż zostanie swobodnie przyjęty.
To objawienie stanowi fundament chrześcijańskiej duchowości życia wewnętrznego. Boskie mieszkanie nie jest ustanowione w kamiennych świątyniach, lecz w ludzkim sercu, które kocha i jest posłuszne. List Judy uczy nas, byśmy szukali Boga nie w spektakularnych wydarzeniach, lecz w codziennej wierności Jego słowu.
Święty Juda stał się patronem spraw beznadziejnych w pobożności ludowej. Nabożeństwo to, rozwinięte szczególnie w Stanach Zjednoczonych w XX wieku, nie ma solidnych podstaw historycznych, ale wyraża ufność wiernych we wstawiennictwo tego dyskretnego apostoła.
Boska intymność w wierności
List Judy uczy nas, że Bóg objawia się nie w publicznym pokazie, lecz w dyskrecji wiernej miłości. Jego pytanie w Wieczerniku ujawnia nasze uzasadnione oczekiwanie widzialnych znaków, ale odpowiedź Chrystusa kieruje nas do tego, co najważniejsze: dotrzymywania Jego słowa z miłości. Ta twórcza wierność otwiera przestrzeń, w której Bóg może zamieszkać w nas.
Były zelota odkrywa, że prawdziwe wyzwolenie przychodzi nie poprzez siłę polityczną, lecz poprzez wewnętrzną przemianę. Chrystus nie przychodzi, by obalić ziemskie królestwa, lecz by ustanowić swoje panowanie w sercach. To nawrócenie wymaga wyrzeczenia się logiki dominacji i przyjęcia logiki służby i miłości.
Dzisiaj Juda wzywa nas do przyjęcia pokory Bożego objawienia. Bóg nikogo nie zmusza, nie narzuca się przemocą. Czeka, aż zostanie w sposób wolny przyjęty przez sumienie, które postanawia Go kochać i być Mu posłusznym. Ta boska roztropność w nieskończoność szanuje naszą wolność.
Panie Jezu, obiecałeś mi swoje miejsce zamieszkania
Panie Jezu, odpowiedziałeś Judzie, że jeśli ktoś Cię miłuje, zachowuje Twoją naukę, a Ojciec Twój umiłuje go.
Udziel nam łaski tej codziennej wierności, która sprawia, że jesteś obecny w naszym życiu.
Naucz nas, byśmy nie szukali spektakularnych znaków, ale odkrywali Twoją dyskretną obecność w prostocie przeżywanej miłości.
Za wstawiennictwem św. Judy Tadeusza daj nam siłę, abyśmy wytrwali w czasach, gdy wydaje się, że Ciebie nie ma.
Niech nasza wierność Twojemu słowu stanie się miejscem, w którym zamieszkasz.
Przemień nasze serca w żywe świątynie, w których Twój Duch będzie mógł zamieszkać i świecić dla naszych braci i sióstr.
Amen.
Żyć
- Przeczytaj Jana 14:15-24 i przez dziesięć minut rozmyślaj nad odpowiedzią Jezusa udzieloną Judzie: w jaki sposób moja praktyczna wierność może dziś stać się mieszkaniem Boga?
- Wybierz słowo z Ewangelii i spełnij konkretny akt wierności: przebacz krzywdę, dyskretnie służ bliskiej osobie, wyrzeknij się krytyki.
- Módlcie się za osobę, która przechodzi przez pozornie beznadziejną próbę, powierzając tę intencję świętemu Judzie, patronowi trudnych spraw.
Sanktuaria i dziedzictwo
Bazylika Świętego Piotra w Rzymie przechowuje relikwie świętych Judy i Szymona obok siebie, ponieważ ich życie i śmierć były ze sobą połączone. Ich wspólny grób przypomina o apostolskim braterstwie, które przekracza śmierć. Wspólna uroczystość ku czci obu apostołów przypada 28 października w powszechnym kalendarzu liturgicznym.
Ormiański Kościół Narodowy w Paryżu, położony przy rue Jean-Goujon, posiada kaplicę poświęconą świętemu Judzie. Tradycja ormiańska szczególnie czci tych dwóch apostołów, o których mówi się, że ewangelizowali swoje terytorium. Wiele parafii katolickich nosi imię świętego Judy, szczególnie w Ameryce Północnej, gdzie kult tego człowieka rozpowszechnił się w XX wieku.
W ikonografii średniowiecznej i barokowej Judasz często przedstawiany jest z maczugą, narzędziem męczeństwa, oraz medalionem przedstawiającym twarz Chrystusa. Wizerunek ten symbolizuje odpowiedź na pytanie: Chrystus objawia się w sercu tych, którzy Go wiernie kochają. Kościoły wschodnie również przedstawiają go trzymającego zwój lub księgę z jego listem.
Liturgia
- Czytania: Ef 2, 19-22 (budowanie Kościoła na fundamencie apostołów); Psalm 18 (ich orędzie dociera do całej ziemi); Łk 6, 12-19 (wybór Dwunastu).
- Pieśń: „Wy jesteście światłością świata”, hymn celebrujący misję apostolską i powszechne głoszenie Ewangelii narodom.
