Ewangelista-lekarz z Antiochii, towarzysz Pawła; święto obchodzone w obrządku rzymskim 18 października; pieśniarz miłosierdzia, symbolizowany przez uskrzydlonego wołu.
Autor Ewangelii według św. Łukasza i Dziejów Apostolskich, przedstawia ubogich, grzeszników i chorych z perspektywy lekarza i świadka.
Jego pióro zbiera opowieści o Maryi i ogłasza radość ofiarowaną wszystkim, w starannym i przystępnym języku greckim.
Zacznij od otwarcia drzwi i wpuszczenia pokoju, tak jak siedemdziesięciu dwóch posłańców posłanych przez Jezusa.
Dziś postać świętego Łukasza przypomina nam, że pisanie i troska są częścią tego samego czynnego miłosierdzia.
Grecki lekarz, który został uczniem Pawła, podążał za nim, słuchał świadków i przekazał Ewangelię, która podnosiła na duchu rannych, niczym Samarytanin z pewnym piórem.
Jego symbol, uskrzydlony wół, oznacza służbę i poświęcenie, podczas gdy liturgia pragnie poprzez konkretne gesty głosić bliskość Królestwa.
Nota biograficzna
Urodził się w Antiochii, otrzymał solidne wykształcenie greckie i zgłębił medycynę: tak, według starożytnej tradycji, rozpoczyna się droga Łukasza.
Słuchając Pawła głoszącego Jezusa, przechodzi od bożków do żywego Boga i oddaje się na służbę Ewangelii z realizmem praktyka.
Przez osiemnaście lat towarzyszył Apostołowi Narodów, dzieląc z nim drogi i niebezpieczeństwa, aż dotarł do Rzymu, gdzie Paweł poniósł śmierć męczeńską około 67 roku.
Następnie Łukasz skomponował dwa dzieła, które stały się kanoniczne: Ewangelię według Łukasza i Dzieje Apostolskie, stanowiące ważny dyptyk historyczny i teologiczny.
Twierdzi, że dbając o autentyczność, badał źródła, niczym lekarz, który wypytuje ludzi, aby postawić wiarygodną diagnozę.
Jego Ewangelia wyróżnia się medycznym słownictwem i szczególną uwagą poświęconą biednym, grzesznikom i chorym, którzy zbliżają się do Jezusa.
Gromadzi ona tradycje dotyczące dzieciństwa Chrystusa i słowa Maryi, która „rozważała wszystkie te sprawy w swoim sercu”.
W twórczości Łukasza zachowały się symboliczne przypowieści: o synu marnotrawnym, dobrym Samarytaninie, zagubionej owcy, przebaczonym grzeszniku i dobrym łotrze.
Dante nazywa go „pisarzem miłosierdzia Chrystusowego”, co podsumowuje jego duchowy wizerunek i pasterskie dziedzictwo.
Luc, człowiek kulturalny, biegle posługuje się językiem greckim, wykorzystując swoje umiejętności w celu tworzenia jasnej, precyzyjnej i uniwersalnej narracji.
Już na samym początku został wybrany na patrona lekarzy, obok Komeny i Damiana, ponieważ jego wiara przemienia akt uzdrawiania.
Jego pamięć pozostaje nierozerwalnie związana z misją Pawła i narodzinami Kościoła, którego drogę prześledził aż do pierwszego pobytu w Rzymie.
Legenda
Tradycja chrześcijańska uznaje Łukasza za autora trzeciej Ewangelii i Dziejów Apostolskich, których treść została potwierdzona wnikliwym badaniem wśród świadków.
Według różnych tradycji był związany ze sztuką. Mówi się, że malował wizerunki Matki Boskiej, stąd jego mecenat nad artystami.
W liturgii i ikonografii przedstawiany jest jako uskrzydlony wół, symbol poświęcenia i służby dla Królestwa.
Prolog do Ewangelii kładzie nacisk na poszukiwanie źródeł i porządek narracji, co jest oznaką poglądu uformowanego przez praktykę kliniczną.
Opowieść Lukańska ceni wcielone miłosierdzie: uzdrowienia, posiłki, przebaczenie, spotkania, w których Słowo przywraca godność.
Przypowieści Łukasza ukształtowały wyobraźnię chrześcijańską i społeczną, inspirując diakonię, gościnność i sprawiedliwość naprawczą.
Towarzystwo Pawła nadaje Dziejom Apostolskim perspektywę misyjną, od Jerozolimy do Rzymu, gdzie Ewangelia dociera do narodów.
W ten sposób długopis i stetoskop stają się emblematami: prawda weryfikowana jest przy łóżku rannego, a wiara zapisywana jest w rytm kroków.
Duchowe przesłanie dnia
Przyjmowanie pokoju, leczenie ran, głoszenie Królestwa: oto tryptyk proponowany przez posłanie siedemdziesięciu dwóch.
Żniwo jest obfite, a życie miejskie męczy serca, ale miłosierdzie otwiera dyskretne i wytrwałe ścieżki.
Lampa doktora mówi o uwadze, a pióro ewangelisty przywołuje pamięć o dziełach Boga w historii.
Uczyć się od Łukasza oznacza słuchać, rozeznawać, a następnie działać bez zwłoki, ofiarowując słowa pokoju i trzeźwej gościnności.
Dzisiaj gest, wizyta, modlitwa mogą podnieść na duchu bliźniego i powiedzieć łagodnie: „Przybliżyło się królestwo Boże”.
Modlitwa
Panie Jezu, za wstawiennictwem św. Łukasza, daj nam uważne serce, które słucha zanim coś powie i pociesza zanim osądzi.
Udziel łaski miłosierdzia, siły w trudach i wierności w dyskretnej służbie ubogim i chorym.
Ześlij swojego Ducha, aby pokój przekroczył nasze progi, a uzdrowienie stało się znakiem Twojego bliskiego Królestwa.
Uczyń nasze domy miejscami gościnności, a nasze słowa lekarstwami, które nie ranią.
Niech przykład Łukasza, uczonego i ewangelisty, prowadzi nasze ręce i oświeca nasze kroki dzisiaj.
Żyć dzisiaj
- Wchodząc do czyjegoś domu, powiedz: „Pokój temu domowi”, a następnie słuchaj przez dziesięć minut bez przerywania.
- Odwiedź osobę chorą lub zadzwoń do niej i zaoferuj jej konkretną i ograniczoną czasowo pomoc.
- Dziesięciominutowa lectio na temat Ewangelii wg św. Łukasza 10,1-9, zwracając uwagę na czasownik oznaczający wprowadzenie w życie.
-
Pamięć
Święto Świętego Łukasza obchodzone jest 18 października w obrządku rzymskim, a kładzie się w nim nacisk na misje i uzdrawianie.
Symbol uskrzydlonego wołu pojawia się w mozaikach, witrażach i ewangeliach, przypominając o poświęceniu i służbie.
Szpitale, stowarzyszenia i bractwa opiekunów obrały go sobie za patrona, co było oznaką jego zawodowego i duchowego dziedzictwa.
Pamięć liturgiczna jest szczególnie widoczna w jego pismach, zwłaszcza w opowieściach z dzieciństwa i przypowieściach o miłosierdziu.
W ten sposób pióro Łukasza pozostaje widoczne w sztuce sakralnej i codziennym diakonacie.
Liturgia
- Czytania/psalm: 2 Tm 4, 10-17b; Ps 144(145): 10-11. 12-13. 17-18; Łk 10, 1-9; „Żniwo jest wielkie…”
- Pieśń/hymn: Antyfona Nieszporna „Błogosławiony Święty Łukaszu! Twoja Ewangelia objawia nam miłosierdzie Chrystusa”.
